Dalai Lama China Successor: టిబెట్ బౌద్ధమత ఆధ్యాత్మిక నాయకుడు దలైలామా తన వారసుడి ఎన్నిక విషయంలో చైనా జోక్యాన్ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తూ సంచలన వ్యాఖ్యలు చేశారు. జూలై 6న తన 90వ జన్మదినం సందర్భంగా, దలైలామా తన వారసుడి ఎన్నిక బాధ్యత పూర్తిగా తన గాడెన్ ఫోడ్రాంగ్ ట్రస్ట్‌కు మాత్రమే ఉంటుందని, ఇందులో ఎవరి జోక్యం అవసరం లేదని స్పష్టం చేశారు. చైనా మాత్రం ఈ ఎన్నిక ప్రక్రియలో తనదే అధికారమని, దలైలామా వారసుడిని తామే నిర్ణయిస్తామని పట్టుబడుతోంది. ఈ వివాదం టిబెట్, చైనా మధ్య దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతున్న రాజకీయ, ఆధ్యాత్మిక సంఘర్షణకు కేంద్ర బిందువుగా మారింది. అసలు ఈ వివాదం ఎందుకు తలెత్తింది? దలైలామా ఎందుకు చైనా జోక్యాన్ని వ్యతిరేకిస్తున్నారు? చైనా ఈ విషయంలో ఎందుకు అత్యుత్సాహం చూపిస్తోంది?
14వ దలైలామా, టెన్జిన్ గ్యాట్సో, టిబెటన్ బౌద్ధమతంలో ఆధ్యాత్మిక నాయకుడు మాత్రమే కాదు, టిబెటన్ సంస్కృతి, గుర్తింపు చిహ్నం. 1959లో చైనా ఆక్రమణ తర్వాత ఆయన భారతదేశంలోని ధర్మశాలకు పారిపోయి, అక్కడ టిబెటన్ ప్రభుత్వాన్ని స్థాపించారు. దలైలామా వారసత్వం టిబెటన్ బౌద్ధమతంలో కీలకమైన అంశం, ఇది ఆధ్యాత్మిక పునర్జన్మ సిద్ధాంతంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. దలైలామా తన వారసుడి ఎన్నికలో ఎటువంటి బయటివారి జోక్యం ఉండకూడదని పట్టుబడుతున్నారు, ఎందుకంటే చైనా ఈ ప్రక్రియను రాజకీయంగా ఉపయోగించుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తోందని ఆయన భావిస్తున్నారు. గాడెన్ ఫోడ్రాంగ్ ట్రస్ట్‌కు మాత్రమే ఈ బాధ్యత ఉంటుందని, ఇందులో ఎవరూ జోక్యం చేసుకోవడానికి వీల్లేదని స్పష్టం చేశారు. ఈ వ్యాఖ్యల వెనుక టిబెటన్ బౌద్ధమతం స్వాతంత్ర్యాన్ని కాపాడుకోవాలనే ఆయన లక్ష్యం ఉంది. చైనా ఈ ప్రక్రియలో జోక్యం చేసుకుంటే, టిబెటన్ బౌద్ధమతం వ్యవస్థ చైనా నియంత్రణలోకి వెళ్లిపోతుందని, దీనివల్ల టిబెటన్ సంస్కృతి, గుర్తింపు నాశనమవుతుందని దలైలామా ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
చైనా దలైలామా వారసత్వ ప్రక్రియలో జోక్యం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించడం కొత్తేమీ కాదు. 1995లో, 10వ పంచెన్ లామా మరణించిన తర్వాత, గెడ్హున్ చోయెకీ న్యిమా అనే బాలుడిని 11వ పంచెన్ లామాగా దలైలామా గుర్తించారు. కానీ చైనా ఈ ఎన్నికను వ్యతిరేకించి, ఆ బాలుడిని, అతని కుటుంబాన్ని ఎత్తుకుపోయింది. బదులుగా, చైనా తమ సొంత అభ్యర్థి గ్యైన్‌కైన్ నోర్బును పంచెన్ లామాగా నియమించింది. అయితే అతడిని టిబెటన్లు గుర్తించలేదు. టిబెటన్ బౌద్ధమత నాయకత్వాన్ని రాజకీయంగా నియంత్రించాలనే చైనా ఉద్దేశాన్ని ఈ ఘటన బయటపెట్టింది. టిబెటన్ బౌద్ధమతం ఆధ్యాత్మిక స్వచ్ఛతను కాపాడుకోవడం కోసమే చైనా జోక్యాన్ని దలైలామా వ్యతిరేకించారు. చైనా, నాస్తిక సిద్ధాంతాన్ని అనుసరించే కమ్యూనిస్ట్ పార్టీగా, ఆధ్యాత్మిక విషయాల్లో జోక్యం చేసుకోవడం అసమంజసం అని దలైలామా భావిస్తున్నారు. పునర్జన్మ గురించి నమ్మకం లేని చైనా కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఈ ప్రక్రియలో జోక్యం చేసుకోవడం అసమర్థమైన చర్య అని దలైలామా తెలిపారు. అంతేకాక, చైనా ఎన్నిక చేసిన దలైలామా టిబెటన్ల మనసుల్లో గౌరవాన్ని పొందలేడని, ఇది టిబెటన్ సమాజంలో అస్థిరతకు దారితీస్తుందని ఆయన హెచ్చరించారు. Dalai Lama China Successor.
దలైలామా వ్యాఖ్యలకు చైనా తీవ్రంగా స్పందించింది. చైనా విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ అధికార ప్రతినిధి మాట్లాడుతూ.. దలైలామా వారసత్వ ప్రక్రియ చైనా ప్రభుత్వం ఆమోదం పొందాలన్నారు. టిబెట్ వ్యవహారాలు చైనా ఆంతరంగిక విషయాలని పేర్కొన్నారు. దలైలామాను వివాదాస్పద రాజకీయ వ్యక్తి గా, విచ్ఛిన్నకర వాదిగా చైనా ప్రభుత్వం చిత్రీకరిస్తూ, టిబెట్‌ను విడదీయాలనే ఉద్దేశంతో ఆయన వ్యాఖ్యలు ఉన్నాయని చైనా ఆరోపించింది. తన ఆధిపత్యాన్ని నిరూపించడానికి, చారిత్రకంగా కింగ్ రాజవంశం ఉపయోగించిన గోల్డెన్ ఉర్న్ పద్ధతిని తిరిగి ఉపయోగించాలని చైనా భావిస్తోంది, దీని ద్వారా తమకు నచ్చిన అభ్యర్థిని ఎన్నుకోవాలని ప్రణాళిక వేస్తోంది.
చైనా దలైలామా వారసత్వంపై అత్యుత్సాహం చూపడానికి రాజకీయ, వ్యూహాత్మక కారణాలు ఉన్నాయి. టిబెట్‌ను 1950లో చైనా ఆక్రమించినప్పటి నుండి, దలైలామా టిబెటన్ స్వాతంత్ర్యం, సాంస్కృతిక గుర్తింపు చిహ్నంగా మారారు. దలైలామా వారసుడిని తమ నియంత్రణలో ఉంచడం ద్వారా, చైనా టిబెటన్ బౌద్ధమతంపై పూర్తి ఆధిపత్యం సాధించాలని భావిస్తోంది, దీనివల్ల టిబెటన్ సమాజంలో స్వాతంత్ర్య ఆకాంక్షలను అణచివేయవచ్చని ఆశిస్తోంది చైనా. అంతేకాక, టిబెట్ ఒక వ్యూహాత్మక స్థానం. భారతదేశం, నేపాల్, భూటాన్‌లతో సరిహద్దులు కలిగిఉంది. దాని సహజ వనరులు చైనాకు ఎంతో కీలకం. దలైలామా వారసుడిని నియంత్రించడం ద్వారా, టిబెట్‌లో తన రాజకీయ ఆధిపత్యాన్ని బలోపేతం చేయడమే కాక, భారతదేశంతో సరిహద్దు వివాదాల్లో కూడా వ్యూహాత్మక పైచేయి సాధించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది చైనా. ఈ విషయంలో చైనా యొక్క ఆసక్తి కేవలం ఆధ్యాత్మికం కాదు, రాజకీయ మరియు భౌగోళిక రాజకీయ లక్ష్యాలతో ముడిపడి ఉంది.
టిబెట్‌పై చైనా ఆక్రమణ 1950లో ప్రారంభమైంది, దీనిని చైనా శాంతియుత విముక్తిగా పిలుస్తుంది, కానీ టిబెటన్లు దీనిని చైనా ఆక్రమణగా భావిస్తారు. 1949లో చైనా కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత, టిబెట్‌ను తమ ఆధీనంలోకి తీసుకోవడం ప్రధాన లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. 1950లో, చైనా పీపుల్స్ లిబరేషన్ ఆర్మీ టిబెట్‌లోని చామ్డో ప్రాంతంలో సైనిక చర్యలు చేపట్టింది. టిబెటన్ సైన్యం, ఆధునిక ఆయుధాలు, శిక్షణ లేకపోవడంతో, చైనా ముందు నిలబడలేకపోయింది. 1951లో చైనా టిబెట్‌తో సెవెంటీన్ పాయింట్ ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. దీనిపై దలైలామా ఒత్తిడితో సంతకం చేశారని తర్వాత విమర్శలు వచ్చాయి. ఈ ఒప్పందం ద్వారా టిబెట్ చైనా ఆధీనంలోకి వచ్చింది, కానీ టిబెటన్ ను సాంస్కృతిక, మతపరమైన స్వయంప్రతిపత్తి కాపాడబడుతోంది. కానీ 1959లో, చైనా సైన్యం దలైలామాను అరెస్టు చేయిస్తుందనే పుకార్ల మధ్య లాసాలో భారీ ఆందోళనలు చెలరేగాయి. ఆ సమయంలో దలైలామా భారతదేశంలోని ధర్మశాలకు పారిపోయారు, అక్కడ ఆయన టిబెటన్ ప్రభుత్వాన్ని స్థాపించారు. ఈ ఆక్రమణ తర్వాత చైనా టిబెట్‌లో తీవ్రమైన సాంస్కృతిక, మతపరమైన అణచివేత చర్యలు చేపట్టింది. దీనివల్ల టిబెటన్ గుర్తింపు, సంస్కృతి నాశనమయ్యే ప్రమాదం ఏర్పడింది.