భారత్, పాకిస్థాన్ మధ్య కాల్పుల విరమణ తర్వాత.. అసలు రెండు దేశాల మధ్య జరిగిన దాడులకు సంబంధించి చర్చొపచర్చలు జరుగుతున్నాయి. పాకిస్థాన్ డ్రోన్ల, క్షిపణులు భారత్ ను ఏమీ చేయలేకపోయాయి. కాని పాకిస్థాన్ లోని ఉగ్రవాద స్థావరాలను, సైనిక స్థావరాలను మాత్రం భారత్ ధ్వంసం చేసింది. ముఖ్యంగా పాకిస్థాన్ లోని అత్యంత కీలకమైన ఎయిర్ బేస్ లను భారత్ అత్యాధునిక డ్రోన్లు, క్షిపణులతో చిత్తు చేసింది. ఈ సమయంలో బ్రహ్మోస్ క్షిపణిని కూడా ఉపయోగించినట్టు వార్తలు వినిపించాయి. దీని దెబ్బకే పాకిస్థాన్ దారి కొచ్చిందని అంటున్నారు. దీంతో ఇప్పుడు బ్రహ్మోస్ క్షిపణిని కొనుగోలు చేసేందుకు ఇతర దేశాలు క్యూకడుతున్నాయి. ఇంతలా బ్రహ్మోస్ క్షిపణి ప్రపంచం దృష్టిని ఆకర్షించడానికి కారణం ఏంటి..? మేడిన్ హైదరాబాద్ అయిన బ్రహ్మోస్ ను ఇంకా ఎక్కడ తయారు చేస్తారో తెలుసా..? పాకిస్థాన్ క్షిపణులకు, బ్రహ్మోస్ కు తేడా ఏంటి..? బ్రహ్మోస్ కంటే గొప్ప మిస్సైల్స్ పాకిస్థాన్ దగ్గర ఉన్నాయా..?
భారత్, పాకిస్థాన్ ఉద్రిక్తతల తర్వాత బ్రహ్మోస్ క్షిపణి ఇప్పుడు ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనేక దేశాల దృష్టిని ఆకర్షిస్తోంది. భారతదేశం ఈ సూపర్‌సోనిక్ క్షిపణిని ఉపయోగించి పాకిస్తాన్‌లోని కీలక సైనిక వైమానిక స్థావరాలను ధ్వంసం చేసినట్లు వార్తలు రావడమే దీనికా కారణం. ఆపరేషన్ సిందూర్‌లో భాగంగా, పాకిస్తాన్‌లోని రఫీకీ, మురిద్, నూర్ ఖాన్, సర్గోధా, జాకోబాబాద్ వంటి వైమానిక స్థావరాలు, రాడార్ స్టేషన్లపై బ్రహ్మోస్ ఖచ్చితమైన దాడులు చేసినట్లు చెబుతున్నారు. ఈ క్షిపణి మాక్ 3 వేగంతో ప్రయాణిస్తూ, కేవలం 10 మీటర్ల ఎత్తులో ఎగురుతూ శత్రు రాడార్‌లను తప్పించుకోగలదు. దీని అధునాతన నావిగేషన్ వ్యవస్థ సెంటీమీటర్ల స్థాయిలో ఖచ్చితత్వంతో లక్ష్యాలను ఛేదిస్తుంది. ఈ టెక్నాలజీతోనే పాకిస్తాన్ సైనిక సామర్థ్యాల్ని భారత్ బాగా దెబ్బతీసినట్లు నివేదికలు చెబుతున్నాయి. ఈ విజయం బ్రహ్మోస్‌పై ప్రపంచ దేశాల దృష్టి పడేలా చేసింది. ఫిలిప్పీన్స్ ఇప్పటికే ఈ క్షిపణులను కొనుగోలు చేసింది. ఇండోనేషియా, వియత్నాం, బ్రెజిల్ వంటి దేశాలు కొనుగోలుకు చర్చలు జరుపుతున్నాయి. ఈ దాడులు బ్రహ్మోస్ శక్తి, విశ్వసనీయతను ప్రపంచానికి చాటాయి. దీనివల్ల దీని డిమాండ్ మరింత పెరిగింది.
బ్రహ్మోస్ క్షిపణి.. ఇప్పుడు అంతర్జాతీయంగా గొప్ప డిమాండ్‌ను సొంతం చేసుకుంది. ఫిలిప్పీన్స్ 2022 జనవరిలో 375 మిలియన్ డాలర్లతో మూడు సెట్ల కోసం ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. మొదటి సెట్ 2024 ఏప్రిల్‌లో అందగా, రెండో సెట్ 2025 ఏప్రిల్‌లో అందుతుందని భావిస్తున్నారు. ఇండోనేషియా 200-350 మిలియన్ డాలర్ల ఒప్పందం కోసం చర్చలు జరుపుతోంది. ఇందులో అధునాతన వేరియంట్ క్షిపణులు ఉన్నాయి. వియత్నాం 700 మిలియన్ డాలర్ల ఒప్పందంతో తమ ఆర్మీ, నావికాదళాల కోసం బ్రహ్మోస్ కొనాలని చూస్తోంది. మలేషియా తమ సుఖోయ్ సు-30 ఎంకేఎం విమానాలు, కెడా-క్లాస్ యుద్ధనౌకల కోసం ఈ క్షిపణిని పరిశీలిస్తోంది. థాయిలాండ్, సింగపూర్, బ్రూనై వంటి ఆగ్నేయ ఆసియా దేశాలు కూడా చర్చల దశలో ఉన్నాయి. లాటిన్ అమెరికాలో బ్రెజిల్, చిలీ, అర్జెంటీనా, వెనిజులా నావికాదళ, తీర రక్షణ కోసం ఆసక్తి చూపుతున్నాయి. మధ్యప్రాచ్యంలో ఈజిప్ట్, సౌదీ అరేబియా, యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్, ఖతార్, ఒమన్, అలాగే సౌత్ ఆఫ్రికా, బల్గేరియా కూడా చర్చలు జరుపుతున్నాయి. ఈ దేశాలు బ్రహ్మోస్ వేగం, ఖచ్చితత్వం, ఇతర టెక్నాలజీ కారణంగా కొనుగోలు చేయాలని భావిస్తున్నాయి.
బ్రహ్మోస్ క్షిపణి భారత్, రష్యా సంయుక్త సహకారంతో అభివృద్ధి చేయబడిన సూపర్‌సోనిక్ క్రూయిజ్ మిసైల్. 1998లో భారతదేశం DRDO, రష్యా కు చెందిన NPO మషినోస్ట్రోయెనియా మధ్య ఒప్పందంతో బ్రహ్మోస్ ఏరోస్పేస్ స్థాపించబడింది. బ్రహ్మోస్ అనే పేరు బ్రహ్మపుత్ర, మాస్క్వా నదుల పేర్లను కలిపితే వచ్చింది. మొదటి పరీక్ష 2001 జూన్ 12న ఒడిశాలోని చందీపూర్‌లో జరిగింది. రామ్‌జెట్ ఇంజన్‌తో బ్రహ్మోస్ పనిచేస్తుంది. ఇది మాక్ 3 వేగంతో 290-800 కి.మీ. రేంజ్‌లో లక్ష్యాలను ఛేదిస్తుంది. 2016లో భారత్ MTCRలో చేరడంతో దీని రేంజ్ 800 కి.మీ.కి పెరిగింది. ఈ క్షిపణి 200-300 కిలోల వార్‌హెడ్‌ను మోసుకెళ్లగలదు, 10 మీటర్ల నుంచి 15 కి.మీ. ఎత్తులో ఎగరగలదు. బ్రహ్మోస్‌ను హైదరాబాద్, నాగ్‌పూర్‌లోని బ్రహ్మోస్ ఏరోస్పేస్ సౌకర్యాలలో తయారు చేస్తున్నారు. 2023లో ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని ఝాన్సీలో కొత్త తయారీ కేంద్రం ప్రారంభించే ప్లాన్ ప్రకటించారు. 2025 మేలో లక్నోలో కొత్త ఇంటిగ్రేషన్, టెస్టింగ్ సెంటర్‌ను రక్షణ మంత్రి రాజనాథ్ సింగ్ ప్రారంభించారు. ఈ క్షిపణి భారత సైన్యం, నావికాదళం, వాయుసేనలో కీలక ఆయుధంగా ఉంది.
బ్రహ్మోస్ క్షిపణి పాకిస్తాన్ బాబర్, రాద్, ఘౌరీ, షాహీన్ క్షిపణులతో పోలిస్తే చాలా ఆధునికమైనది. బ్రహ్మోస్ సూపర్‌సోనిక్ వేగం కలిగి ఉండగా, బాబర్, రాద్ సబ్‌సోనిక్ మాత్రమే. బ్రహ్మోస్ అధునాతన నావిగేషన్ వ్యవస్థలతో సెంటీమీటర్ల స్థాయిలో ఖచ్చితత్వం కలిగి, చిన్న లక్ష్యాలను కూడా ఛేదిస్తుంది. పాకిస్తాన్ క్షిపణులు ఈ స్థాయి ఖచ్చితత్వం కలిగిలేవు. బ్రహ్మోస్‌ను భూమి, సముద్రం, ఆకాశం నుంచి ప్రయోగించవచ్చు, కానీ బాబర్, రాద్ కొన్ని చోట్ల నుంచి మాత్రమే ప్రయోగించగలరు. ఘౌరీ, షాహీన్ బాలిస్టిక్ క్షిపణులు దీర్ఘ దూర లక్ష్యాల కోసం ఉన్నాయి, కానీ బ్రహ్మోస్ లాంటి వేగం, ఖచ్చితత్వం వాటికి లేదు. బ్రహ్మోస్ 10 మీటర్ల ఎత్తులో ఎగరడం వల్ల రాడార్‌లను తప్పించుకోగలదు, అయితే పాకిస్తాన్ క్షిపణులు సబ్‌సోనిక్ వేగం వల్ల వాటిని గుర్తించే అవకాశం ఎక్కువ. ఈ కారణాల వల్ల బ్రహ్మోస్ యుద్ధ రంగంలో పాకిస్తాన్ క్షిపణుల కంటే గొప్పగా నిలుస్తుంది.
భారతదేశం వద్ద బ్రహ్మోస్‌తో పాటు అగ్ని, పృథ్వీ, ఆకాశ్, నీర్భయ్ వంటి శక్తివంతమైన క్షిపణులు ఉన్నాయి. అగ్ని సిరీస్ బాలిస్టిక్ క్షిపణులు 700-5000 కి.మీ. రేంజ్‌తో దీర్ఘ దూర లక్ష్యాలను ఛేదిస్తాయి. సాంప్రదాయ లేదా అణు వార్‌హెడ్‌లను మోసుకెళ్లగలవు. పృథ్వీ క్షిపణులు 150-350 కి.మీ. రేంజ్‌తో దగ్గరి లక్ష్యాల కోసం రూపొందించబడ్డాయి, యుద్ధ రంగంలో సాంప్రదాయ, అణు వార్‌హెడ్‌లను పృథ్వీ క్షిపణులు తీసుకెళ్లగవు. ఆకాశ్ క్షిపణి ఉపరితలం నుంచి ఆకాశానికి 25-30 కి.మీ. రేంజ్‌తో విమానాలు, డ్రోన్‌లను కూల్చడానికి ఉపయోగపడుతుంది. నీర్భయ్ సబ్‌సోనిక్ క్రూయిజ్ మిసైల్ 1000 కి.మీ. రేంజ్‌తో దీర్ఘ దూర ఖచ్చిత దాడుల కోసం రూపొందించబడింది, కానీ బ్రహ్మోస్ కంటే నెమ్మదిగా ఉంటుంది. ఈ క్షిపణులు భారత సైన్యం, నావికాదళం, వాయుసేనలకు వివిధ రకాల రక్షణ, దాడి సామర్థ్యాలను అందిస్తాయి. బ్రహ్మోస్ వేగం, ఖచ్చితత్వం ఈ క్షిపణులలో లేనప్పటికీ, ప్రతి క్షిపణి నిర్దిష్ట యుద్ధ అవసరాల కోసం రూపొందించబడింది.