India China International Boundaries: భారత్, చైనా మధ్య గొడవలు ఏంటి..? రెండు అతిపెద్ద ఆర్థిక శక్తులు ఎందుకు ఒకదానితో ఒకటి తలపడుతున్నాయి..? ఈ ప్రశ్న వేసుకుంటే ముందుగా గుర్తుకు వచ్చేవి సరిహద్దు తగాదాలు. ఎందుకంటే.. భారత్-చైనా సరిహద్దు వివాదాలు దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతున్నాయి. పలు సరిహద్దు ప్రాంతాల విషయంలో రెండు దేశాల మధ్య గతంలో అనేక సార్లు ఉద్రిక్తతలు ఏర్పడ్డాయి.. ఘర్షణలూ జరిగాయి. ఇప్పుడు ఆ వివాదాలకు తెరపడే రోజు వస్తోంది. భారత్, చైనా తమ మధ్య ఉన్న గట్టు పంచాయితీలను తేల్చుకునేందుకు సిద్ధమవుతున్నాయి.. దీని కోసం కొన్ని కీలక తీసుకున్నాయి.. ఇంతకీ భారత్, చైనా ఏం చేయనున్నాయి..? ఇక రెండు దేశాల మధ్య సరిహద్దు సమస్యలు ఉండవా..?
భారత్-చైనా సరిహద్దు వివాదాల పరిష్కారం కోసం న్యూఢిల్లీలో జరిగిన 24వ రౌండ్ స్పెషల్ రిప్రజెంటేటివ్ చర్చల్లో కీలక పురోగతి ఏర్పడింది. భారత జాతీయ భద్రతా సలహాదారు అజిత్ దోవల్, చైనా విదేశాంగ మంత్రి వాంగ్ యి ఈ చర్చల్లో నాలుగు దశల పద్ధతిని అంగీకరించారు. మొదటి దశలో ఒక టెక్నికల్ ఎక్స్పర్ట్ గ్రూప్ ఏర్పాటు చేయనున్నారు. ఇది తక్కువ వివాదాస్పద ప్రాంతాలను గుర్తిస్తుంది. రెండవ దశలో, కొద్దిగా ఘర్షణ ఉన్న భూభాగాలను ఎంపిక చేస్తారు. మూడవ దశలో, ఈ ప్రాంతాల్లో సరిహద్దుల గుర్తింపు జరుగుతుంది. చివరి దశలో, అంతర్జాతీయ సరిహద్దులతో డిమార్కేషన్ చేపడతారు. ఈ దశలవారీ విధానం ద్వారా, రెండు దేశాలూ సరిహద్దు సమస్యను తక్కువ వివాదాస్పద ప్రాంతాల నుంచి ప్రారంభించి సమస్యను పరిష్కరించుకోవాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి.
భారత్-చైనా సరిహద్దు ఎలా ఉంది..? ఎక్కడ వివాదలు ఉన్నాయి..?
భారత్-చైనా సరిహద్దు, లైన్ ఆఫ్ యాక్చువల్ కంట్రోల్ పశ్చిమ, మధ్య, తూర్పు పేరుతో మూడు విభాగాలుగా విభజించబడింది. పశ్చిమ విభాగంలో లడఖ్ ప్రాంతంలోని అక్సై చిన్ చైనా నియంత్రణలో ఉంది. దీనిని భారత్ తనదని చెబుతోంది. 1962 యుద్ధం తర్వాత చైనా ఈ ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించింది. తూర్పు విభాగంలో అరుణాచల్ ప్రదేశ్ భారత నియంత్రణలో ఉంది, కానీ చైనా దీనిని దక్షిణ టిబెట్ గా పిలుస్తోంది. 1914లో బ్రిటీష్ ఇండియా, టిబెట్ మధ్య సిమ్లా ఒప్పందంలో రూపొందిన మెక్‌మహాన్ లైన్‌ను చైనా గుర్తించడం లేదు. మధ్య విభాగంలో ఉత్తరాఖండ్, హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రాంతాలు ఉన్నాయి, ఇవి సాపేక్షంగా వివాదరహితంగా ఉన్నాయి. మొత్తం 3,488 కిలోమీటర్ల LACలో భారత్ దృష్టిలో అంతా వివాదాస్పదం, కానీ చైనా 2,000 కిలోమీటర్లు మాత్రమే వివాదమని చెబుతుంది.
గతంలో భారత్-చైనా సరిహద్దు వివాదాలు తీవ్ర ఘర్షణలకు దారితీశాయి. 1962లో జరిగిన భారత్-చైనా యుద్ధంలో భారత్ అక్సై చిన్‌లో భూభాగాన్ని కోల్పోయింది, దీని తర్వాత LAC ఏర్పడింది. 2017లో డోక్లాం స్టాండ్‌ఆఫ్ భూటాన్ సార్వభౌమత్వం, భారత్‌లోని సిలిగురి కారిడార్ భద్రతపై ఆందోళనలను రేకెత్తించింది, ఎందుకంటే చైనా ఈ ప్రాంతంలో రోడ్డు నిర్మాణం చేపట్టింది. 2020లో గల్వాన్ వాలీలో జరిగిన ఘర్షణలో 20 భారత సైనికులు, 4 చైనా సైనికులు మరణించారు, ఇది 1975 తర్వాత మొదటి రక్తపాత ఘటనగా నమోదైంది. ఈ ఘర్షణ తర్వాత రెండు దేశాల మధ్య రాజకీయ సంబంధాలు గణనీయంగా దెబ్బతిన్నాయి, పాంగాంగ్ త్సో, డెప్సాంగ్ ప్లెయిన్స్ వంటి ప్రాంతాల్లో ఉద్రిక్తతలు కొనసాగాయి. 1993, 1996 ఒప్పందాలు, 2003లో ఏర్పాటైన స్పెషల్ రిప్రజెంటేటివ్ మెకానిజం, 2012లో WMCC వంటి యంత్రాంగాలు ఈ సమస్యను పరిష్కరించేందుకు ఏర్పాటయ్యాయి, కానీ 2020 వరకు పెద్దగా పురోగతి సాధించలేదు. 2024 అక్టోబర్‌లో డిస్ఎంగేజ్మెంట్ ఒప్పందం తర్వాత పరిస్థితి కొంత మెరుగుపడింది.
సరిహద్దు నిర్ణయం భారత్-చైనాకు చాలా ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది. ముఖ్యంగా సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో శాంతి, స్థిరత్వం నెలకొనడం వల్ల సైనిక ఖర్చులు తగ్గుతాయి, ఇది రెండు దేశాల ఆర్థిక వనరులను అభివృద్ధి కార్యక్రమాలకు మళ్లించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. అలాగే సరిహద్దు మార్గాల ద్వారా వాణిజ్యం పునఃప్రారంభమవుతుంది. ఇది ఈశాన్య రాష్ట్రాల అభివృద్ధికి దోహదపడుతుంది. అలాగే డైరెక్ట్ ఫ్లైట్ల పునఃప్రారంభం, కైలాష్ మానసరోవర్ యాత్రల విస్తరణ, వీసా సౌకర్యాల సరళీకరణ వంటి చర్యలు రెండు దేశాల మధ్య ప్రజల సంబంధాలను, వాణిజ్య సహకారాన్ని పెంచుతాయి. నాలుగవది, రేర్ ఎర్త్ మినరల్స్ వంటి వ్యూహాత్మక రంగాల్లో సహకారం ఆర్థిక ప్రయోజనాలను తెస్తుంది.
అమెరికా సుంకాల ఒత్తిడి నేపథ్యంలో భారత్-చైనా సరిహద్దు సమస్య పరిష్కారం వైపు అడుగులు వేయడం వ్యూహాత్మకంగా కనిపిస్తోంది. అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ భారత వస్తువులపై భారీగా సుంకాలు విధించడం, రష్యా నుంచి చమురు కొనుగోలుకు అదనంగా సుంకం విధించడం భారత ఆర్థిక వ్యవస్థపై ఒత్తిడిని పెంచింది. అదే సమయంలో, చైనాపై కూడా ట్రంప్ దీర్ఘకాలంగా వాణిజ్య యుద్ధం సాగిస్తున్నాడు. ఈ నేపథ్యంలో, భారత్-చైనా దేశాలు ఆర్థిక, రాజకీయ సహకారాన్ని పెంచుకోవడం ద్వారా అమెరికా ఒత్తిడిని ఎదుర్కోవాలని భావిస్తున్నాయని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు. అయితే, ఈ సహకారం రెండు దేశాల మధ్య లోతైన వ్యూహాత్మక పోటీని పూర్తిగా తొలగించలేదని, కేవలం తాత్కాలిక శాంతి కోసం ఒక అడుగుగా ఉండవచ్చని కొందరు హెచ్చరిస్తున్నారు.
కొత్త ఒప్పందంలో భాగంగా, భారత్-చైనా సైన్యాలు నాన్-ఆఫెన్సివ్ పోస్చర్ అవలంబించాలని నిర్ణయించాయి. లడఖ్‌లో ట్యాంకులు, రాకెట్లు, హెవీ ఆర్టిలరీ వంటి ఆయుధాలను వెనక్కి తీసుకెళ్లడం ద్వారా ఉద్రిక్తతలను తగ్గించనున్నాయి. 2024 అక్టోబర్‌లో డెప్సాంగ్, డెమ్చోక్ ప్రాంతాల్లో డిస్ఎంగేజ్మెంట్ ఒప్పందం అమలైంది, దీని ఫలితంగా రెండు వైపులా పెట్రోలింగ్, గ్రేజింగ్ కార్యకలాపాలు పునఃప్రారంభమయ్యాయి. అయితే, బఫర్ జోన్ల సమస్య ఇంకా పరిష్కారం కాలేదు, ఇవి భారత భూభాగంలోనే ఏర్పడ్డాయని కొందరు విమర్శిస్తున్నారు. భౌగోళికంగా, భారత వైపు ఎత్తైన హిమాలయ పర్వతాలు, చైనా వైపు టిబెట్‌లో చదునైన పీఠభూమి ఉండటం వల్ల చైనా సైనిక కదలికలు వేగంగా జరుగుతాయి, ఇది భారత్‌కు వ్యూహాత్మక సవాలుగా ఉంది. ఈ ఒప్పందం ద్వారా రెండు దేశాలూ ఈ ఉద్రిక్తతలను తగ్గించి, శాంతియుత సరిహద్దు నిర్వహణకు కృషి చేయనున్నాయి. India China International Boundaries.
సరిహద్దు పరిష్కారం ఆసియాలో మార్పులు తీసుకొచ్చే అవకాశం ఉంది. రెండు అణ్వాయుధ శక్తుల మధ్య శాంతి నెలకొంటే, ప్రాంతీయంగా, అంతర్జాతీయంగా స్థిరత్వానికి దోహదపడుతుంది అని ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ అన్నారు. ఈ ఒప్పందం వల్ల రెండు దేశాల మధ్య ఆర్థిక, రాజకీయ సహకారం పెరుగుతుంది, ముఖ్యంగా చైనా భారత్‌లో అతిపెద్ద వాణిజ్య భాగస్వామిగా ఉంది. అయితే, చైనా-పాకిస్తాన్ ఎకనామిక్ కారిడార్, అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌పై చైనా వాదనలు, భారత్-అమెరికా వ్యూహాత్మక భాగస్వామ్యం వంటి అంశాల వల్ల లోతైన అపనమ్మకం ఇంకా కొనసాగుతోంది. ఆగస్టు 31న చైనాలో జరిగే షాంఘై కోఆపరేషన్ ఆర్గనైజేషన్ సమ్మిట్‌లో మోదీ, చైనా అధ్యక్షుడు జీ జిన్‌పింగ్ సమావేశం కాబోతున్నారు, ఇది ఏడేళ్లలో మోదీ తొలి చైనా పర్యటన కావడం విశేషం. ఈ సమావేశం రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలను మరింత బలోపేతం చేయవచ్చు, కానీ సరిహద్దు పరిష్కారం కేవలం భౌగోళిక సమస్య కాకుండా, ట్రంప్ యుగంలో ఆసియా శక్తుల మధ్య కొత్త వ్యూహాత్మక సమతుల్యతను సృష్టించే అవకాశం ఉంది.
Join with us: https://whatsapp.com/channel/0029VarK7kPHAdNW7c2XLY2q