Aam Aadmi Party: భారత రాజకీయాల్లో ఇండియా కూటమి ఒక ముఖ్యమైన విపక్ష శక్తిగా ఉద్భవించినప్పటికీ, ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ఈ కూటమి నుంచి వైదొలగడంతో రాజకీయంగా చర్చనీయాంశంగా మారింది. మొన్నటి వరకు కూటమితో కలిసి ఉన్న ఆప్ ఇప్పుడు ఈ నిర్ణయం ఎందుకు తీసుకుంది..? అసలు ఇండియా కూటమిలో బలం ఉందా..? ఆప్ నిర్ణయం దేశ రాజకీయ సమీకరణలను ఎలా మార్చనుంది? ఆప్ ఒంటరిగా పోటీ చేయడం వల్ల బిహార్ ఎన్నికల్లో విపక్ష ఓట్లపై ఎలాంటి ప్రభావం ఉంటుంది? ఈ పరిణామం భవిష్యత్తులో ఎవరికి లాభం చేకూరుస్తుంది?
ఇండియా కూటమి 2023లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్, తృణమూల్ కాంగ్రెస్ , ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ, సమాజ్‌వాదీ పార్టీ, రాష్ట్రీయ జనతా దళ్, డీఎంకే వంటి ప్రముఖ విపక్ష పార్టీల సమాహారంగా ఏర్పడింది. ఈ కూటమి లక్ష్యం బీజేపీ నేతృత్వంలోని ఎన్‌డీఏకు బలమైన ప్రత్యామ్నాయంగా నిలవడం. అయితే, కూటమి ఏర్పడినప్పటి నుంచి విభిన్న రాజకీయ లక్ష్యాలు, రాష్ట్రాల స్థానిక అవసరాలు, నాయకత్వ విభేదాలు దీని బలాన్ని బలహీనపరిచాయి. 2024 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో కూటమి 234 సీట్లు గెలిచినప్పటికీ,10.2% ఓట్ల చీలిక, సీట్లు పంచుకోవడంలో సమన్వయ లోపం వల్ల బీజేపీకి గట్టి పోటీ ఇవ్వలేకపోయింది. ఆప్ ఢిల్లీ, పంజాబ్‌లో బలంగా ఉన్నప్పటికీ, గుజరాత్, హరియాణా వంటి రాష్ట్రాల్లో దాని ప్రభావం స్వల్పంగా ఉంది, ఇది కూటమి ఐక్యతపై ప్రశ్నలను లేవనెత్తింది. Aam Aadmi Party.
తాజాగా ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ఇండియా కూటమి నుంచి వైదొలగాలని నిర్ణయించింది. సీట్ల పంచుకోవడంలో విభేదాలు, రాష్ట్రాల్లో పార్టీల మధ్య పోటీ, కాంగ్రెస్‌తో స్థానిక స్థాయిలో తగ్గిన సంబంధాలు దీనికి ప్రధాన కారణాలుగా చెబుతున్నారు. ఉదాహరణకు, పంజాబ్‌లో ఆప్, కాంగ్రెస్ మధ్య గట్టి పోటీ ఉంది, ఇక్కడ ఆప్ 2022 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో 92 సీట్లలో 79 గెలిచి ఘన విజయం సాధించింది. ఆప్ నాయకత్వం, ముఖ్యంగా అరవింద్ కేజ్రీవాల్, కూటమితో కలిసి పోటీ చేయడం కంటే స్వతంత్రంగా బలం పెంచుకోవడమే మంచి వ్యూహమని భావిస్తోంది. ఆప్ నేతలు మేం మా సొంత గుర్తింపుతో, స్వతంత్రంగా ఎదగాలనుకుంటున్నాం అని స్పష్టం చేశారు. ఈ నిర్ణయం కూటమి ఐక్యతను మరింత బలహీనపరిచే అవకాశం ఉందని విశ్లేషకులు అంటున్నారు.
ఆప్ 2014, 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఎక్కువగా స్వతంత్రంగా పోటీ చేసింది. ఢిల్లీలో 2015, 2020 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో ఘన విజయం సాధించిన ఆప్, పంజాబ్‌లో 2022లో అధికారంలోకి వచ్చింది. అయితే, గుజరాత్, హరియాణా, ఉత్తరప్రదేశ్ వంటి రాష్ట్రాల్లో ఆప్ ప్రభావం పరిమితంగానే ఉంది. 2020 ఢిల్లీ ఎన్నికల్లో ఆప్ 70 సీట్లలో 62 గెలిచినప్పటికీ, ఇతర రాష్ట్రాల్లో ఇలాంటి విజయం సాధించలేకపోయింది. 2019 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో బీహార్‌లో ఆప్ పోటీ చేసిన స్థానాల్లో విపక్ష ఓట్లు చీలిపోవడం వల్ల బీజేపీకి పరోక్షంగా లాభం చేకూరింది. ఆప్ స్వతంత్రంగా పోటీ చేయడం వల్ల ఓటు విభజన మరింత పెరిగే అవకాశం ఉందని, ఇది బీజేపీకి అనుకూలంగా మారవచ్చని విశ్లేషకులు హెచ్చరిస్తున్నారు.
ఇండియా కూటమిలో పార్టీల మధ్య సీటు పంచుకోవడం, నాయకత్వం ఎవరిదనే విషయంలో సమన్వయం కొరవడింది. ఉదాహరణకు, పశ్చిమ బెంగాల్‌లో టీఎంసీ, కాంగ్రెస్ మధ్య సీటు పంచుకోవడంపై విభేదాలు తలెత్తాయి. ఉత్తరప్రదేశ్‌లో సమాజ్‌వాదీ పార్టీ, బీహార్‌లో ఆర్‌జేడీ తమ బలమైన స్థానాలను వదులుకోవడానికి ఇష్టపడలేదు. దక్షిణ భారతదేశంలో డీఎంకే వంటి పార్టీలు తమ స్థానిక ప్రాబల్యాన్ని కాపాడుకోవడంపై దృష్టి పెట్టాయి. 2024 ఎన్నికల్లో కూటమి పార్టీలు కొన్ని రాష్ట్రాల్లో సమన్వయం చేసుకున్నప్పటికీ, ఢిల్లీ, పంజాబ్‌లో ఆప్, కాంగ్రెస్ మధ్య విభేదాలు కొనసాగాయి. ఈ సవాళ్లు కూటమి ఐక్యతను బలహీనపరిచాయి, ఆప్ నిష్క్రమణ ఈ సమస్యలను మరింత సంక్లిష్టం చేసింది.
సీటు పంచుకోవడంతో పాటు, ఆప్ నిష్క్రమణకు ఇతర కారణాలు కూడా ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా అరవింద్ కేజ్రీవాల్, కేంద్రంలో బీజేపీ సర్కార్ నుంచి వచ్చే ఒత్తిడి, అవినీతి ఆరోపణల కేసులను ఎదుర్కొంటున్నారు. ఇటీవల ఢిల్లీ మద్యం కుంభకోణం కేసులో కేజ్రీవాల్‌పై ఈడీ, సీబీఐ విచారణలు కొనసాగుతున్నాయి. ఆప్ నేతలు కూటమిలోని ఇతర పార్టీల నుంచి తగిన మద్దతు లేకపోవడంపై అసంతృప్తి వ్యక్తం చేశారు. ఆప్ తన సొంత గుర్తింపును, స్వతంత్ర రాజకీయ బ్రాండ్‌ను బలోపేతం చేయడంపై దృష్టి పెట్టింది. ఢిల్లీ, పంజాబ్‌లో ఆప్ బలమైన పునాది, ఉచిత విద్య, ఆరోగ్యం, విద్యుత్ వంటి జనాకర్షక వాగ్దానాలు దాని విజయానికి కారణమయ్యాయి. ఈ బలాన్ని ఇతర రాష్ట్రాల్లో విస్తరించేందుకు ఆప్ స్వతంత్రంగా పోటీ చేయాలని నిర్ణయించుకుంది.
ఆప్ స్వతంత్రంగా పోటీ చేయడం వల్ల రాబోయే ఎన్నికల్లో విపక్ష ఓట్లు చీలే అవకాశం ఉంది. బిహార్, ఉత్తరప్రదేశ్ వంటి రాష్ట్రాల్లో 2019 ఎన్నికల్లో ఆప్ స్వతంత్రంగా పోటీ చేయడం వల్ల విపక్ష ఓట్లు విభజన జరిగి, బీజేపీకి పరోక్ష లాభం చేకూరింది. బీహార్‌లో 2019లో ఆప్ 2-3% ఓటు షేర్ సాధించినప్పటికీ, ఇది కాంగ్రెస్, ఆర్‌జేడీ ఓట్లను చీల్చడంతో బీజేపీకి సీట్లు దక్కాయి. దక్షిణ భారతదేశంలో డీఎంకే వంటి పార్టీలు తమ స్థానిక బలాన్ని కాపాడుకుంటున్నాయి, ఇక్కడ ఆప్ ప్రభావం పరిమితం. ఈ నేపథ్యంలో, ఆప్ నిష్క్రమణ విపక్ష ఐక్యతను బలహీనపరిచి, బీజేపీకి అనుకూల పరిస్థితులను సృష్టించే అవకాశం ఉందని రాజకీయ విశ్లేషకులు అంటున్నారు.
ఆప్ నిష్క్రమణ ఇండియా కూటమి ముందున్న సవాళ్లను మరింత కఠినతరం చేసింది. విపక్షాలు బీజేపీకి గట్టి పోటీ ఇవ్వాలంటే సమన్వయం, పరస్పర విశ్వాసం, స్పష్టమైన నాయకత్వం అవసరం. ఆప్ స్వతంత్రంగా పోటీ చేయడం వల్ల బిహార్ వంటి రాష్ట్రాల్లో విపక్ష ఓట్లు చీలే అవకాశం ఉంది, ఇది రాబోయే ఎన్నికల ఫలితాలను ప్రభావితం చేసే అవకాశం ఉంది. కూటమి పార్టీలు స్థానిక సమస్యలను పరిష్కరించి, ఉమ్మడి వేదికపై రాజీపడకపోతే, బీజేపీ ఆధిపత్యం కొనసాగే అవకాశం ఉంది. అదే సమయంలో, ఆప్ తన జనాకర్షక విధానాలతో కొత్త రాష్ట్రాల్లో బలం పెంచుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తోంది, ఇది దీర్ఘకాలంలో దాని రాజకీయ గుర్తింపును బలపరుస్తుంది.